ไหว้ครู

ปาเจราจริยา โหนติ คุณุตฺตรานุสาสกา ข้าขอประณตน้อมสักการ บุรพคณาจารย์ ผู้ก่อประโยชน์ศึกษาทั้งท่านผู้ประสาทวิชา อบรมจริยา แก่ข้าในกาลปัจจุบัน ข้าขอเคารพอภิวันท์ ระลึกคุณอนันต์ ด้วยใจนิยมบูชาขอเดชกตเวทิตา อีกวิริยะพา ปัญญาให้เกิดแตกฉาน ศึกษาสำเร็จทุกประการ อายุยืนนาน อยู่ในศีลธรรมอันดี ให้ได้เป็นเกียรติเป็นศรี ประโยชน์ทวี แก่ชาติและประเทศไทย เทอญฯ ปญญาวุฑฺฒิกเร เต เต ทินฺโนวาเท นมามิหํ
บท สวดนี้ คงไม่มีใครปฎิเสธว่าไม่เคยได้ยิน ครั้งหนึ่งเมื่อตอนเป็นเด็ก อยากเป็นผู้นำบทสวดนี้มากเลย คุณครูจะเลือกคนที่มีมารยาทงาม เรียนดี เป็นตัวแทนของห้องเพื่อนำเอาพานดอกไม้มาให้คุณครู แล้วห้วหน้าโรงเรียนก็จะกล่าวบทสวดนี้ พอเวลาพัดผ่านไป เราได้ฟังบทสวดนี้  ซึ่งส่วนมากจะทำในพฤหัสบดี ในมิถุนายน  ตอนนี้ฉันเป็นคุณครูแล้วนะ
          "ครู" มีความหมายว่า ผู้สั่งสอนศิษย์ หรือ ผู้ถ่ายทอดความรู้ให้แก่ศิษย์ ซึ่งมีผู้กล่าวว่ามาจากคำว่า ครุ (คะ-รุ) ที่แปลว่า "หนัก" อันหมายถึง ความรับผิดชอบในการอบรมสั่งสอนของครูนั้น นับเป็นภาระหน้าที่ที่หนักหนาสาหัสไม่น้อย    "ครู" จึงเป็นบุคคลสำคัญที่เราทุกคนควรจะได้แสดงความกตัญญูกตเวทิตาต่อท่าน  ท่านทุ่มเททั้งแรงกายแรงใจ ในการสั่งสอนเราต่อจากพ่อแม่ของเราซึ่งท่านก็เปรียบเสมือนกับเป็นพ่อแม่อีกคนของเรา  กว่าเราจะมาได้ทุกวันนี้เรามีครูมากมายที่สอนเรา ทำให้เราเป็นคนที่ดีมาได้จนทุกวันนี้  ดังนั้นในการแสดงความกตัญญูให้ครูเห็นก็คือ   "การบูชาครู" หรือ "การไหว้ครู" จึงเป็นประเพณีสำคัญที่มีมาแต่โบราณ และมีอยู่ในแทบทุกสาขาอาชีพของคนไทย ถือเป็นพิธีกรรมที่แสดงความเคารพ และระลึกถึงพระคุณของบูรพาจารย์ ครูอาจารย์ผู้ประสิทธิ์วิชาความรู้ให้ ทำให้เราสามารถนำไปประกอบวิชาชีพ สร้างความเจริญรุ่งเรืองให้แก่ตนเองและครอบครัวได้ในอนาคต
ซึ่งในที่นี้ "การไหว้ครู" ก็คือ การที่ศิษย์แสดงความเคารพ ยอมรับนับถือครูบาอาจารย์อย่างจริงใจ
ในการไหว้ครูสิ่งที่ขาดไม่ได้ก็คือ พานไหว้ครู ซึ่งจะประกอบด้วย ธูป เทียน และดอกไม้
ดอกไม้ ที่ขาดไม่ได้ในพานไหว้ครู คือ หญ้าแพรก ข้าวตอก ดอกมะเขือ และดอกเข็ม มาดูกันซิว่าสิ่งเหล่านี้หมายถึงอะไร

-หญ้าแพรก เป็นตัวแทนที่แสดงถึงความเข้มแข็ง อดทนถึงแม้จะแห้งแล้ง คนเดินเหยียบย่ำ หญ้าแพรกก็จะไม่ตาย พอได้รับโอกาสที่เหมาะสม ได้รับความชุมชื้น ก็จะแตกยอดเจริญงอกงามเป็นอย่างดี ครูจึงต้องเป็นผู้ที่เข้มแข็งอดทนต่อปัญหาต่าง ๆ ของนักเรียนนักศึกษามากมาย และค่อย ๆสะท้อนปลูกฝังความมุ่งมั่นอดทน เข้มแข็งไปสู่นิสัยของนักเรียน นักศึกษา ฝึกให้เขาเข้มแข็งอดทนให้จงได้



ข้าวตอก เนื่องจากข้าวตอกเกิดจากข้าวเปลือกที่คั่วด้วยไฟอ่อนๆ ให้ร้อนเสมอกันจนถึงจุดหนึ่งที่เนื้อข้างในขยายออก จนดันเปลือกให้แยกออกจากกัน ได้ข้าวสีขาวที่ขยายเม็ดออกบาน ซึ่งสามารถนำไปประกอบพิธีกรรม หรือทำขนมต่างๆได้ ดังนั้น ข้าวตอกจึงเป็นสัญลักษณ์ของความมีระเบียบวินัย หากใครสามารถทำตามกฎระเบียบ เอาชนะความซุกซนและความเกียจคร้านของตัวเองได้ ก็จะเหมือนข้าวตอกสีขาวที่ถูกคั่วออกจากข้าวเปลือก


- ดอกมะเขือ ลักษณะของดอกมะเขือ เวลาบานจะสีขาวสะอาดและดอกจะโน้มคว่ำลงพื้นดินซึ่งก็เป็นปริศนาธรรม แสดงถึงความสะอาดบริสุทธิ์ของจิตใจ เป็นคนซื่อสัตย์ อ่อนน้อมถ่อมตนเสมอ
- ดอกเข็ม ลักษณะของดอกเข็มจะมียอดดอกแหลม ซึ่งเป็นปริศนาธรรมว่า ครูต้องจัดการเรียนการสอนเพื่อปลูกฝังความคิด ให้นักเรียนนักศึกษาเป็นคนฉลาด(หัวแหลม) รู้จักวิเคราะห์วิจารณ์ ใช้ความคิดให้เป็นประโยชน์แก้ปัญหาต่าง ๆ ที่พบเห็น ความเฉียบคมทางความคิดจะทะลุทะลวงทุกปัญหาได้







เมื่อตอนเป็นเด็กพอถึงวันไหว้ครู เราจะมีกรวยดอกไม้ พร้อมด้วยธูปเทียน เอาไปโรงเรียนเพื่อไปให้คุณครู  ทุกวันนี้ภาระอันหนักอึ้งของคุณครู ฉันจะทำแทนท่านเหมือนกับที่ท่านเคยทำให้ฉัน และฉันหวังว่าเด็กๆที่ฉันสั่งสอนเค้า เค้าจะนำเอาคำสอนนี้ไปใช้ต่อไปในอนาคตแล้วคงมีสักคนหนึ่งที่เค้าเต็มใจจะต้องรับภาระอันหนักแบบนี้ต่อจากฉัน..........